VOJAĜO
Biciklado al Azio per Esperanto (1928–1932)
Bicikla vojaĝo trans du kontinentoj, miloj da dokumentoj remalkovritaj post multaj jaroj, kaj la historio de Esperanto en la 1930-aj jaroj.
Ekde la 9-a de decembro ni invitas vin al la ekspozicio VOJAĜO : Biciklado al Azio kun Esperanto (1928-1932) – la rakonto pri la eksterordinara vojaĝo de la juna esperantisto Lucien Péraire kaj la konservado de la heredaĵo de movado, kiu transpasas naciajn kaj kulturajn limojn.
En 1928, Lucien Péraire (1906-1997), juna karpentisto, ekiris por bicikla vojaĝo ĉirkaŭ la mondo — vojaĝo, kiu restas grandparte nekonata ĝis hodiaŭ. Direktante sin orienten tra Eŭropo, Sovetunio, Japanio, Ĉinio kaj poste Sudorienta Azio ĝis Indonezio, Lucien estis pelata de fundamenta kaj tre aktuala demando : kiaj estas la kaŭzoj de militoj kaj malamikeco inter nacioj ?
Dum sia vojaĝo, renkontante milojn da homoj, li observis kaj dokumentis la politikajn, ekonomiajn kaj sociajn realaĵojn de la landoj, kiujn li vizitis. La spuroj de tiu rimarkinda vojaĝo — miloj da dokumentoj inkluzive de vojaĝtaglibroj, stenografiaj notoj, raportoj en la franca kaj la esperanta, fotoj, poŝtkartoj, flagetoj kaj korespondaĵo — estis lastatempe remalkovritaj en la kelo de la asocio Esperanto-France.
La malstabila situacio de ĉi tiu kolekto ilustras unu el la ĉefaj defioj, kiujn alfrontas la esperanta heredaĵo hodiaŭ. Naskiĝinta en Varsovio antaŭ preskaŭ 150 jaroj, la Esperanta movado rapide disvastiĝis al ĉiu kontinento, ĉiu socia medio kaj multaj areoj de homa agado : ne nur por la promocio de la lingvo, sed ankaŭ en literaturo, politiko, religio, scienco kaj multaj aliaj kampoj.
Ĉi tiu transnacia, horizontala kaj tutmonda movado neniam havis universitatojn aŭ bibliotekojn, kiuj povus certigi la konservadon de ĝia heredaĵo. Ĉi tiu escepta heredaĵo nun urĝe riskas malaperi. Kvankam la dokumentaro de Péraire estis savita danke al cifereciga projekto gvidita de la Centro Alexandre Koyré (CNRS, EHESS, MNHN) kaj subtenita de la Regiono Île-de-France (pariza regiono) per DIM PAMIR, granda parto de la tutmonda esperanta heredaĵo, precipe en Francio, restas sub minaco.
En 2023, la Biblioteka Narodowa, la Nacia Biblioteko de Pollando, faris decidan paŝon antaŭen, aldonante la Bibliotekon Hodler de la Monda Esperantista Asocio en Roterdamo al siaj kolektoj — pli ol sep tunojn da dokumentoj, kiuj estas nuntempe prilaborataj. La katalogado ĵus komenciĝis, sed la estonteco aspektas promesplena por esplori la riĉecon kaj diversecon de ĉi tiu unika homa sperto.
La ekspozicio Biciklado al Azio per Esperanto (1928-1932) prezentas la kolekton Péraire al la publiko unuafoje, proponante zorge elektitan elektaĵon kune kun kolekto de dokumentoj konservataj ĉe la Biblioteka Narodowa. Per ĉirkaŭ 200 originalaj objektoj en tri spacoj, interpunkciitaj de centoj da fotoj, la ekspozicio spuras la evoluon de la esperanta movado ĉirkaŭ 1930 kaj reliefigas la intensecon kaj vivecon de ĝiaj agadoj.
De la 9-a de decembro 2025 ĝis la 31-a de marto 2026. Senpaga eniro, lundo ĝis sabato : 8:30–20:30.
Varsovio, Biblioteka Narodowa, al. Niepodległości 213, metroo : Pole Mokotowskie
Komisaroj : Pascal Dubourg Glatigny, Gabriela Skonieczna
Kunlaboro : Sophie David, Régis Fournier, Agnieszka Mozer, Nicolas Raymond
Grafika dezajno : Goodnews | Waldemar Koralewski, Paulina Wojdyna, Justyna Radziej